Een vakantie in de Harz is niet compleet zonder een bezoek aan de legendarische Brocken. De bergtop vormt met zijn ruim 1100 meter letterlijk en figuurlijk het hoogtepunt van het nationaal park de Harz. Dankzij de goed uitgezette wandelroutes kun je hier in de herfst en winter net zo lekker wandelen als in andere jaargetijden. Een ritje met de historische Brockenbahn maakt een bezoek in de winter zelfs nog spectaculairder dan in de zomer.
Al in de 19de eeuw stelde de Duitse schrijver Christian Wilhelm Spieker vast: “een reis naar de Harz zonder de Brocken te hebben beklommen, is als een reis naar Rome zonder de paus te hebben gezien”. Wandelen naar de top van de Brocken is dan ook een erg populaire bezigheid onder veel actievelingen. Ter perse vanwege de adembenemende natuur (er zijn groenere plekken), het mooie weer of het prachtige uitzicht (het is er 300 dagen per jaar bewolkt), maar het heeft iets legendarisch, deze berg. Deze hoogste top van Duitsland is in historisch opzicht behoorlijk bijzonder te noemen. Ook in de Duitse literatuur speelt de Brocken een belangrijke rol.
De Brocken bevindt zich in het gebied tussen Oost- en West-Duitsland en werd al tijdens de Koude Oorlog gebruikt als zendlocatie. In 1937 werd er op het plateau een televisietoren gebouwd, een perfecte locatie voor de beste ontvangst. Tussen 1961 en 1990 was de berg verboden terrein en uitgeroepen tot militaire zone. Door de vereniging van Oost en West werd het gebied in 1990 vrijgegeven en kan de Brocken weer beklommen worden door liefhebbers uit alle windstreken.
Naar de top met Goethe
De Duitse dichter Johann Wolfgang Goethe had iets met de Brocken. Vooral in zijn bekende werk Faust, waarin Faust op de Brocken zijn ziel verkocht aan Mephisto, neemt deze berg een belangrijke plek in. In 1777 beklom de dichter de Brocken en was hij daarmee de eerste persoon die de top in de winter heeft beklommen. In 1891 werd de Goetheweg een feit, maar of deze wandelroute dezelfde weg volgt als de dichter daadwerkelijk heeft afgelegd weet eigenlijk niemand precies. De waterloop Abbegraben, die de route voor een groot deel volgt, bestond toen in ieder geval nog niet. De Goetheweg begint in Torfhaus en brengt je met ruim acht kilometer langs een groot aantal cultuurhistorische bezienswaardigheden. De route maakt deel uit van de populaire wandelroute Harzer-Hexen-Stieg.
Naar de top met Heinrich Heine
De dichter Heinrich Heine schreef na zijn beklimming, nu bijna 200 jaar gelden: „viele Steine, müde Beine, Aussicht keine, Heinrich Heine.“ Niet de meest opwekkende woorden voor een wandeltocht. Toch is de Heinrich-Heine-Weg een van de meest bewandelde routes van de Harz. Net als bij de Goetheweg is de oorspronkelijke route die Heine heeft gelopen niet helemaal bekend, maar dat hindert niet. De Heinrich-Heine-Weg, met 12 kilometer lengte en 850 hoogtemeters iets pittiger dan de Goetheweg, begint in het dorpje Ilsenburg en volgt voor een groot deel de beek de Ilse. Onderweg passeer je het Heine-monument, dat de beklimming van de dichter in 1824 herdenkt.
Op de top en dan?
Eenmaal boven heb je met een beetje geluk een mooi uitzicht. Wanneer het een van ruim vijftig heldere dagen is, heb je zo een uitzicht van wel 230 kilometer te pakken. Adembenemend. Is het mistig, dan is het bezienswaardige Brockenhaus een prima alternatief, waar je een virtuele heksenvlucht boven het nationale park maakt. Voor zes euro entree is het Brockenhaus sowieso de moeite waard: je komt er van alles te weten over de geschiedenis en de natuur van de Brocken.
Ben je nog niet uitgewandeld dan is er ook nog een rondweg over de top van de berg. Natuurliefhebbers kunnen de Brockengarten bezoeken, die vol staat met ruim 1800 planten uit hooggebergten uit de hele wereld.
Vanaf de top – naar beneden met de klassieke Brockenbahn
Vooral in de wintermaanden absoluut de moeite waard: een ritje met de historische stoomtrein over het zogenaamde smalspoor. Het klassieke treintje tuft door het landschap vanaf de ‘Koning van de Harz’ naar Wernigerode. Andersom is trouwens ook mogelijk; met de Brockenbahn naar boven en via een route naar keuze naar beneden wandelen. Tussen Wernigerode en de top liggen nog twee stations, waardoor je wandeling kunt inkorten of verlengen.
(lees verder onder de foto)
De Brockenbahn vervoert jaarlijks ruim een miljoen wandelaars en is in totaal 19 kilometer lang. Een ritje is niet goedkoop (voor een enkeltje betaal je 28 euro) maar het maakt je wandelavontuur in de Harz, zeker in de winter, wel compleet. Voor gezinnen en senioren gelden er speciale tarieven.
Foto boven: ©Harzer Tourismusverband, M. Bein Foto 2: ©Harzer Tourismusverband
Vooraf aan een bezoek aan de Brocken..
Kleding: trek goede schoenen en dichte kleding aan. Onderschat de klim niet, ook niet in de warmere maanden.
Weer: Op de top is het aanzienlijk kouder en staat er veel wind. De eerste sneeuw valt al vanaf september. Check vooraf altijd de weersvoorspellingen.
Handige links
- Wandelen in de Harz
- Vakantiehuizen in de Harz
- Tickets voor de Brockenbahn
- Wandelvakanties in de Harz